Suwmiarka - uniwersalne narzędzie pomiarowe. Jak mierzyć suwmiarką?

Dzisiejsze narzędzia pomiarowe są wyposażone w wiele przydatnych funkcji, co daje nam szeroki wachlarz zastosowań. Suwmiarki dostępne na rynku odznaczają się coraz częsciej rozbudowanymi funkcjami, takimi jak m. in.

• ustawienie limitu tolerancji (GO/NO GO)
• ochrona przed wnikaniem pyłu czy chłodziwa
• szybki przesył danych na smartfona za pomocą USB lub bluetooth.

Pomimo to, wielu użytkowników w dalszym ciagu woli posługiwać się tradycyjną suwmiarką analogową z noniuszem. Użycie tradycyjnego sprzętu daje im pewność precyzyjnego pomiaru, choć ten zależy głównie od jakosci i rodzaju suwmiarki. O tym, jak samodzielnie sprawdzić (wywzorcować) suwmiarkę, pisaliśmy TUTAJ.

Historia suwmiarek

Początek historii tych przyrządów pomiarowych sięga aż 5000 r. p.n.e. Pierwsze wyraźne ślady istnienia suwmiarek lub narzędzia najbardziej je przypominającego, mają miejsce w Chinach. Nogisu (z japońskiego suwmiarka) początkowo wykonywano z rogów lub kości. Następne suwmiarki produkowano ze szkła oraz drewna, a końcowo z żelaza.
Wygląd suwmiarek jaki znany jest nam dziś, został stworzony przez Amerykanina Josepha R. Browna. To dzięki niemu suwmiarka stała się pierwszym narzędziem ręcznym, które jest dziś dostępne dla każdego mechanika. 
 

Czym jest suwmiarka i jak nią mierzyć?

Według encyklopedii PWN suwmiarka to “warsztatowe narzędzie pomiarowe do mierzenia długości”. Jednak dzisiejsze suwmiarki umożliwiają nam wykonanie pomiarów zewnętrznych, wewnętrznych, a także pomiary głębokości. Ich budowa, choć wydaje się prosta, składa się z kilku elementów. 

Najważniejsze z nich to szczęki dolne, to nimi obejmujemy element poddawany pomiarowi. Najczęściej powyżej nich znajdują się także szczęki górne. Obie pary przymocowane są do prowadnicy – liniału, na którym umieszczona jest skala. Na końcu przyżądu może znajdować się także głębokościomierz płaski lub okrągły, jednak nie wszystkie suwmiarki są w niego wyposażone. Każda suwmiarka posiada również noniusz, czyli podziałkę pomocniczą, dzięki której wzrasta dokładność odczytu na głównej podziałce kreskowej.

Poniżej znajduje się budowa i opis podstawowej suwmiarki.

 

Narzędzie takie jak suwmiarka można podzielić na wiele kategorii. Podstawowym podziałem jest podział na suwmiarki analogowe i elektroniczne, ale i tych nie można wrzucać do jednego worka. Mogą się bowiem różnić przeznaczeniem, czyli celem do jakiego zostały stworzone. Oprócz standardowych suwmiarek, rozróżniamy suwmiarki do kanałków wewnętrznych i zewnętrznych, do dużych zakresów oraz z różną długością szczęk pomiarowych. Przyrządy te mogą różnić się także materiałem z jakiego zostały wykonane. Najczęstszym typem materiału jest stal/stal nierdzewna, lecz coraz więcej z nich wykonuje się z tworzywa sztucznego lub aluminium, co zapewnia im porzadaną lekkość. W suwmiarkach elektronicznych można spotkać się z zastosowaniem ochrony elektronicznej części suwmiarki przed pyłem, olejami, czy chłodziwem. Najbardziej popularne to ochrona IP54, IP65 IP67. Większość z nich posiada skalę milimetrową i calową.

   
Suwmiarka elektorniczna z ochroną IP67

 
 

Suwmiarka elektroniczna do pomiaru kanałków

 
 

Suwmiarka analogowa o dużym zakresie pomiaru
 

Producenci narzędzi pomiarowych zadbali również o leworęcznych użytkowników tego urządzenia - dzięki temu na rynku możemy znaleźć suwmiarki dostosowane do osób leworęcznych - przykładowa suwmiarkę możesz zobaczyć tutaj. Na filmiku poniżej pokazujemy działanie suwmiarki z obracanym wyświetlaczem.

 

Każdy typ posiada swoje wady i zalety. Cyfrowe dają nam możliwość szybkiego i wygodnego przełączania między pomiarami milimetrowymi a calowymi. Posiadają zazwyczaj funkcję HOLD oraz funkcję zerowania. Ich minusem jest natomiast fakt, że do poprawnego działania wymagają baterii i mogą być mniej odporne na zalania czy wstrząsy, jeśli nie posiadają specjalnych zabezpieczeń.

Suwmiarki analogowe nie sprawiają takich problemów, lecz odczytywanie z nich pomiarów przez dłuższy czas może być dla użytkownika męczące.

Jak mierzyć suwmiarką analogową?

Proces wykonania pomiaru suwmiarką analogową można opisać w kilku prostych krokach: 
 

1. Pomiar zewnętrzny
   Mierzony element należy ustawić między rozsuniętymi szczękami dolnymi, zacisnąć je i odczytać wynik. Należy uważać żeby szczęki równo przylegały do mierzonych powierzchni, zarówno w przypadku pomiarów zewnętrznych, jak i wewnętrznych. Odczytanie wyniku może sprawiać tu największą trudność.
   Jak odczytać wynik z suwmiarki? Pierwszą wartość główną (bez przecinka) odczytujemy patrząc, w którym miejscu znajduje się pierwsza zerowa kreska noniusza względem górnej skali. Jeśli nie zrównała się z żadną z linii, oznacza to, że pomiar będzie posiadał również wartości po przecinku. Wartość „po przecinku” odczytujemy znajdując pierwsze miejsce, w którym linia na noniuszu i podziałce metrycznej są zrównane.
    
2. Pomiar wewnętrzny
   Dany detal należy ułożyć tak, by mogły zmieścić się w nim szczęki górne, a następnie je rozsunąć i odczytać wynik pomiaru tak, jak opisaliśmy wyżej.
    
3. Pomiar głębokości
   Wysuwamy końcówkę głębokościomierza, wkładamy go do mierzonego elementu w taki sposób, tak aby liniał suwmiarki był przyłożony równo do powierzchni i odczytujemy wynik.